Friday, January 20, 2012

ဂုဏ္ျပဳထိုက္သူ လူသားတဦး




သူသက္ရွိ ထင္ရွားရွိစဥ္က က်ေနာ္မေမြးေသး။ အရြယ္ေရာက္လာခ်ိန္အထိလည္း သူ႔အေၾကာင္းဘာမွမသိ။ သူက က်ေနာ္တုိ႔ရပ္ကြက္ၿမိဳ႕ထဲကလည္းမဟုတ္။ ဗမာျပည္သားလည္းမဟုတ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သူ႔အေၾကာင္း သိဖို႔မရွိခဲ့။ ဒီလိုနဲ႔ တကၠသိုလ္ေရာက္ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုႀကီး ပါဝင္ဆင္ႏႊဲလိုက္ခ်ိန္မွာ သူ႔အေၾကာင္းကို ေနာင္ေတာ္တေယာက္ေျပာအရ သိခဲ့ရတယ္။ သူေျပာျပသေလာက္ထက္ ဘာမွပိုမသိခဲ့ရ။ ၿပီး ေတာ့ ေမ႔ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ေနခဲ့လိုက္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဦးေနဝင္း ၿခိမ္းေျခာက္၊ ဦးစိန္လြင္ သတ္ျဖတ္။ ေနာက္ ဗိုလ္ေစာေမာင္ အၾကမ္းပြဲနဲ႔ ေထာက္လွမ္းေရးအႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခင္ညႊန္႔ရန္စက္ကြင္းမွေရွာင္ရွားရင္ ေတာႀကီးမ်က္မဲထဲေရာက္။ ေနာက္ ထိုင္းႏိုင္ငံ မဲေဆာ့၊ ဘန္ေကာက္ တို႔မွာ အဖမ္းၾကမ္းတဲ့ ထိုင္းရဲလက္မွ အေျပးအလႊားခိုလႈံပုန္းေရွာင္ေနခ်ိန္ကာလမွာ သူ႔နဲ႔ျပန္ဆံုျဖစ္ခဲ့တယ္။ သူ႔အေၾကာင္းေရးထားတဲ့ သတင္းစာ ေဆာင္းပါးေလးတပုဒ္ကို တေနကုန္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အဘိဓာန္လွန္ၿပီး သူဘယ္သူဘယ္ဝါ၊ ဘယ္ႏိုင္ငံသား၊ ဘာေတြလုပ္ခဲ့သလဲ ဆိုတာေတြကို နားလည္းေအာင္ႀကိဳးစားခဲ့ၿပီး သူ႔အေၾကာင္းသိခ်င္စိတ္ေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္။

သူ႔အေၾကာင္း ပိုသိလာေလ ပိုႏွစ္သက္ေလးစားၾကည္ညိုးစိတ္ေတြ တုိးပြားလာေလျဖစ္ခဲ့တယ္။ သူကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ ေမြးဖြား၊ သူ႔လူမ်ဳိးစု မတရား ဖိႏိွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ေရး၊ သာတူညီမွ် ရရွိေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး၊ အသား အေရာင္ ခြဲျခားတိုက္ဖ်က္ေရးတုိ႔ကို တုိက္ပြဲဝင္ရင္ က်ဆံုးသြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းမဖက္အေရးေတာ္ပံုသမား ေဒါက္တာမာတင္လူသားကင္း ~ ဂ်ဴနီယာ (Martin Luther King, Jr.) ျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလို သူကလည္း သူလူမ်ဳိး အႏြယ္အဖြားမ်ားရဲ ႔ သူရဲေကာင္း၊ လြတ္လပ္ေရးေက်းဇူးရွင္ႀကီး တေယာက္ျဖစ္တယ္။ သူ႔လူမ်ဳိးေတြရဲ ႔ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲက က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္ အဂၤလိပ္၊ ဂ်ပန္ဖက္စစ္ ကိုလိုနီဖိႏိွပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္က လြတ္ေျမာက္ေရးတိုက္ပြဲထက္ ၾကာရွည္ခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုအေနနဲ႔ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီလက္ေအာက္မွ ၁၇၇၆ ခုႏွစ္ကတည္းက လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ေပမယ့္ ေျမာက္အေမရိကတိုက္ စတင္ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိခ်ိန္ကတည္းက အာဖရိကတိုက္မွ အဓမၼဖမ္းဆီးေခၚယူလာခဲ့တဲ့ လူမဲေက်းကြၽန္မ်ားျဖစ္တဲ့ သူ႔ႏြယ္ဖြားမ်ားကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လူျဖဴမ်ားရဲ ႔ ဆက္လက္ ကြၽန္ျပဳ၊ ဖိႏိွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေအာက္မွာ ဆက္လက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကရတယ္။

လူျဖဴမ်ားရဲ႕ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေအာက္မွာ ႏွစ္ေပါင္းေလးရာေက်ာ္ လူသားတဦးအျဖစ္ အျပည့္အဝမေနခဲ့ရတဲ့ သူ႔လူမ်ဳိးလြတ္ေျမာက္ ေရး အတြက္ ေရွ ႔က ေခတ္အဆက္ဆက္ တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကတဲ့ ထင္ရွားတဲ့ လူမဲေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ဖက္ဒရစ္ ေဒါက္ကလပ္စ္ (Frederick Douglass), ဒဗလူး အီ ဘီ ဒူး ဘြိဳင့္စ္ (W. E. B. Du Bois) တို႔လို လူမဲလူမ်ဳိးစုမ်ားနဲ႔ အသားအေရာင္ကြဲျပားမႈအရ ခြဲျခားခံထားရတဲ့ လူမ်ဳိးစုမ်ားလြတ္ေျမာက္ေရးကို သူဆက္လက္တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့တယ္။



ေဂ်ာ္ဂ်ီယားျပည္နယ္ (Georgia) အတၱလန္တာၿမိဳ ႔ (Atlanta) မွာ ဖခင္ ခရစ္ယာန္သင္းအုပ္ဆရာေတာ္ မာတင္လူသားကင္း ဆီနီယာ (Martin Luther King, Sr.) နဲ႔ မိခင္ အဲလ္ဘာတာ ဝီလီယံ ကင္း (Alberta Williams King) တုိ႔မွ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ ဖြားျမင္ခဲ့တယ္။ အမတေယာက္နဲ႔ ညီငယ္တေယာက္ သူမွာရွိတယ္။ အတၱလန္တာၿမိဳ ႔ရွိ ထင္ရွားတဲ့ ဘရုုတ္ကာတီ ဝါရွင္တန္ (Booker T. Washington) အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ထူးခြၽန္ထက္ျမက္တဲ့ ေက်ာင္းသားတေယာက္ျဖစ္တယ္။ ကိုးတန္းနဲ႔ ဆယ့္ႏွစ္ တန္းကို မတက္ရဘဲ အသက္ (၁၅) ႏွစ္မွာ လူမဲမ်ားအတြက္ ပထမဦးဆံုး ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့တဲ့ မိုေဟာ့စ္ေကာလိပ္ (Morehouse College) ကို တက္ေရာက္ခြင့္ရခဲ့တယ္။ အေစာပိုင္းမွာ ဖခင္လိုပဲ ခရစ္ယာန္သင္းအုပ္ဆရာျဖစ္ဖို႔အတြက္ (အဲဒီကာလမွာ လူမဲမ်ားအတြက္ တျခား ဘာ သာရပ္မ်ားသင္ၾကားခြင့္ကို ကန္႔သတ္ထားတာေၾကာင့္ အမ်ားစုမွာ ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးဆိုင္ရာ (Theological Seminary) ဘာသာရပ္ ေတြကိုသာ သင္ၾကားခြင့္ရွိတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ပန္ဆဲလ္ဗီးနီးယားျပည္နယ္ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတြမွာ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားၿပီး ၁၉၅၁ ခုႏွစ္မွာ ဝိဇၨာဘြဲ႔ ရရွိခဲ့တယ္။ ၁၉၅၃ မွာ ကိုရီတာ စေကာ့ထ္ (Coretta Scott) နဲ႔ လက္ထပ္ထမ္းျမားခဲ့ၿပီး သားသမီး (၄) ေယာက္ရရွိခဲ့တယ္။ အသက္ (၂၅) ႏွစ္မွာ အလ္ဘားမားျပည္နယ္၊ ေမာက္ဂိုမာရီၿမိဳ ႔ရွိ ဒက္စ္တာ ရိပ္သာလမ္း ပ႐ိုတက္စတင္အသင္းေတာ္ဝင္ ခရစ္ယာန္ေက်ာင္း (Dexter Avenue Baptist Church) ရဲ႕ တရားေဟာသင္းအုပ္ဆရာျဖစ္လာခဲ့တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေလ့ လာမႈကို ဆက္လက္သင္ၾကားၿပီး ေဘာ္စတြန္တကၠသိုလ္ (Boston University) မွ ပါရဂူဘြဲ႔ကိုရရွိခဲ့ၿပီး ေဒါက္တာမာတင္လူသားကင္း ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ အေစာပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားမွာ တက္ႂကြစြာဝင္ေရာက္လႈပ္ရွားျခင္းမရွိေသးဘဲ ဘာသာေရးဆိုင္ရာမ်ားကိုသာ ေဇာက္ခ်ေလ့လာ၊ ပို႔ခ်လုပ္ကိုင္ေနခဲ့တဲ့ ခရစ္ယာန္သင္းအုပ္ဆရာေကာင္းတေယာက္သာျဖစ္ဖို႔ စိတ္ဆႏၵရွိခဲ့တယ္။

ဒါေပမဲ့ မိုေဟာ့စ္ေကာလိပ္မွာ တက္ေရာက္စဥ္ကာလမွာ သူ႔ဖခင္ႀကီး၏မိတ္ေဆြ လူ႔အခြင့္အေရးသမား၊ ဘာသာေရးဆရာ ဟားဝက္သာ မန္ (Howard Thurman ရဲ ႔ ေစာင့္ေရွာက္ လမ္းညႊန္သင္ျပေပးမႈကို ရရွိခဲ့ၿပီး၊ မစၥတာသာမန္က အိႏိၵယႏိုင္ငံကို ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳ သြားေရာက္တုန္းကေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ အိႏိၵယလြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး၊ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသမားႀကီး မဟတၱမဂႏီၵအေၾကာင္းကို မိတ္ ဆက္ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ မစၥတာသာမန္နဲ႔ မာတင္လူသားကင္း ဆက္သြယ္မႈအၿမဲ ရွိခဲ့ၿပီး မဟတၱမဂႏီၵရဲ ႔ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈကို ပိုမိုစိတ္ဝင္စားလာခဲ့ၿပီး ၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွာ မဟတၱမဂႏီၵႀကီး ေမြးဇာတိကို သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့တယ္။ အိႏိၵယကျပန္လည္မထြက္ခြာခင္ ညေနပိုင္းစကားေျပာပြဲမွာ “အိႏိၵယမွာေရာက္ရွိေနခ်ိန္အတြင္း က်ေနာ္အေနနဲ႔ အၾကမ္းမဖက္ေတာ္လွန္လႈပ္ရွားမႈ နည္းဗ်ဴဟာနဲ႔ အဖိႏိွပ္ခံ ျပည္သူလူထု လြတ္ေျမာက္ေရး၊ လူဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ တရားမွ်တစြာေနႏိုင္ေရးလုပ္ေဆာင္ဖို႔ အရင္ကထက္ ပိုမိုသက္ဝင္ယံုၾကည္လက္ခံ လာခဲ့ တယ္” လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ျခင္းျဖင့္ သူ႔၏ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာလႈပ္ရွားမႈအေၾကာင္း နားလည္လာမႈကို ေဖာ္ထုတ္ျပသလိုက္တယ္။

ဒီကာလအတြင္းမွာ အလ္ဘားမားျပည္နယ္၊ ေမာက္ဂိုမားရီၿမိဳ ႔မွာ လူမဲအမ်ဳိးသမီးမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ကလူဒက္တီ ေကာ္ဗင္ (Claudette Colvin) နဲ႔ ရိုဇာပက္စ္ (Rosa Parks) တို႔ ဘတ္စ္ကားအတြင္း လူျဖဴမ်ား ထုိင္ခံုေနရာမွာဝင္ထုိင္ၿပီး လူျဖဴမ်ားအား ထိုင္ခြင့္မဖယ္ရွားေပးလို႔ ဖမ္းဆီး ခံရျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူမဲမ်ား ဘတ္စ္ကားမစီးေရး သပိတ္ေမွာက္တိုက္ပြဲမွာ လူထုသင္းအုပ္ဆရာတေယာက္အေနနဲ႔ ဦးေဆာင္ပါဝင္လာခဲ့ တယ္။ ရက္ေပါင္း (၃၈၅) ရက္ ကာရွည္ခဲ့တဲ့ သပိတ္ေမွာက္ပြဲကာလအတြင္း လူျဖဴအစြန္းေရာက္မ်ားက မာတင္လူသားကင္းအိမ္ကို ဗံုးခြဲ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတယ္။ ကံေကာင္းေထာက္မစြာနဲ႔ မိသားစုဝင္ တဦးတေယာက္မွ ေသေဘးမွလြတ္ေျမာက္ခဲ့ၾကတယ္။ အာဏာပိုင္မ်ားက ရပ္ရြာမၿငိမ္မသက္ လႈံေဆာ္မႈျပစ္မႈဆိုင္ရာနဲ႔ သူ႔ကို ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့ေပမယ့္ ဘတ္စ္ကားမ်ားအတြင္း လူျဖဴ၊ လူမဲ ခြဲျခားဆက္ဆံေရး ဥပေဒကို ဖယ္ရွားဖ်က္သိမ္းေပးခဲ့တယ္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွာ မာတင္လူသားကင္းနဲ႔ အသားအေရာင္ခြဲျခားတုိက္ဖ်က္ေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြစုစည္းၿပီး ေတာင္ပိုင္း ခရစ္ယာန္ေခါင္း ေဆာင္မ်ား ညီလာခံ (Southern Christian Leadership Conference) အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီအဖြဲ႔ရဲ႕ပင္မဦးတည္ခ်က္၊ ရည္ရြယ္ ခ်က္မွာ လူမဲခရစ္ယာန္ေက်ာင္းမ်ားမွာ အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးလႈပ္ရွားမႈအတြက္ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာလႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းဗ်ဴဟာဆိုင္ရာမ်ားကို သင္ၾကားပို႔ခ်သြားေရးအတြက္ ျဖစ္တယ္။ မာတင္လူသားကင္းကို အသင္းႀကီးရဲ႕ဥကၠ႒အျဖစ္ တညီတၫႊတ္တည္း ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ခဲ့ၾကတယ္။
၁၉၅၈ စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔မွာ သူ႔ေရးသာထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ခ်ီတက္ၾကစို႔ (StrideToward Freedom) စာအုပ္ကို နယူးေရာ့ခ္ ဟာလမ္ရပ္ကြက္ စာအုပ္ဆိုင္တဆိုင္မွာ လက္မွတ္ေရးထိုးေပးေနတုန္း စိတ္မႏွံ႔ရွာသူ လူမဲအမ်ဳိးသမီးက အနီးကပ္ စာဖြင့္ဓါးခြၽန္နဲ႔ ရင္ဘတ္ကိုထိုးခ်က္ေၾကာင့္ ေသမလိုျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ သူ႔ရဲ႕ အၾကမ္းမဖက္လႈပ္ရွားမႈအရွိန္အဟုန္ ျမင့္တက္လာၿပီး ေတာင္ပိုင္း ျပည္နယ္မ်ားတေလွ်ာက္ က်ယ္ျပန္႔လာခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ အထူးေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ (FBI) က သူ႔အိမ္၊ ရံုးဖုန္းမ်ားကို ၾကားျဖတ္နားေထာင္ မႈမ်ားျပဳလုပ္လာခဲ့တယ္။ အေမရိကန္အထူးေထာက္လွမ္းေရးအႀကီးအကဲ ေဂ်အက္ဂါဟူးဗား (J Edgar Hoover) က မာတင္လူသားကင္း တို႔ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈကို ကြန္ျမဴနစ္မ်ားဝင္ေရာက္အားေပးေနေၾကာင္း စြပ္စြဲေျပာဆိုၿပီး လူမဲေခါင္းေဆာင္အမ်ားစုကို ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္၊ ေဖ်ာက္ ဖ်က္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။ မာတင္လူသားကင္းရဲ႕ဦးေဆာင္မႈကိုဖယ္ရွားလိုတဲ့အတြက္ မဟုတ္မမွန္သတင္းမ်ား ဖန္တီးထုတ္ျပန္မႈ မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့။
မာတင္ လူသားကင္း၏ ဦးေဆာင္မႈနဲ႔ လႈပ္ရွားတုိက္ပြဲဝင္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵထုတ္ေဖာ္ပြဲမ်ားကို သတင္းမီဒီယာမ်ားက တင္ျပေဖာ္ျပမႈမ်ားေၾကာင့္ ေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္မ်ားမက တျခားျပည္နယ္ေဒသမ်ားသို႔ သတင္းပ်ံ႕ႏွံ႔သြားခဲ့တယ္။ အၾကမ္းမဖက္ လႈပ္ရွားမႈ မ်ားနဲ႔ လူမဲမ်ား မဲဆႏၵေပးပိုင္ခြင့္၊ ခြဲျခားဆက္ဆံေရး ပေပ်ာက္ေရး၊ တန္တူ အလုပ္သမား လုပ္ပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုမႈတုိက္ပြဲမ်ားကို ဦးေဆာင္တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့တယ္။ ဒီ ေတာင္းဆိုလႈပ္ရွားမႈမ်ားေၾကာင့္ အေမရိကန္အစိုးရလႊတ္ေတာ္မွ လူမဲမ်ား မဲေပးပိုင္ခြင့္ဥပေဒနဲ႔ တျခား အခြင့္အေရးမ်ားကို အတည္ျပဳေပးခဲ့တယ္။ ဒီကာလအတြင္းမွာ မၾကာခဏ အထိန္းသိမ္းခံရၿပီး၊ အက်ဥ္းက်ခံေနခ်ိန္အတြင္း ေရးသားခဲ့တဲ့ ဘာမင္ဟန္အက်ဥ္းေထာင္တြင္းမွ ေပးစာ (Letter from a Birmingham Jail) က ထင္ရွား ဖတ္မွတ္ေလ့လာသင့္တဲ့ မွတ္တမ္းစာအျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့တယ္။ ဘာမင္ဟန္နဲ႔ ေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္မ်ား လႈပ္ရွားမႈမ်ား အရွိန္အဟုန္ျမင့္မားလာခ်ိန္မွာ တျခားျပည္နယ္ေဒသရွိ လူ႔အခြင့္ အေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ဝါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ခ်ီတက္ပြဲ (March on Washington) ကို ၁၉၆၃ ခုႏွစ္မွာ ဦးေဆာင္စည္းရံုး လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီသမုိင္းဝင္ခ်ီတက္ပြဲကို အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ လူမဲေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အသားအေရာင္ ခြဲျခားတိုက္ဖ်က္ေရးကို ဆန္႔က်င္ ၾကတဲ့ လူျဖဴ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ အႏုပညာအသိုင္းအဝိုင္းမွ ထင္ရွားတဲ့ ဒါရိုက္တာ၊ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္၊ အဆုိေတာ္မ်ား ျဖစ္ၾကတဲ့ (Marian Anderson; Joan Baez; Bob Dylan; Mahalia Jackson; Peter, Paul, and Mary; and Josh White. Charlton Heston—representing a contingent of artists, including Harry Belafonte, Marlon Brando, Diahann Carroll, Ossie Davis, Sammy Davis Jr., Lena Horne, Paul Newman, and Sidney Poitier) တို႔နဲ႔ ျပည္သူလူထု ႏွစ္သိန္းငါးေသာင္းေက်ာ္ ပါဝင္ခဲ့ၾကတယ္။ ကမာၻ႔သမိုင္းမွာ ထိပ္တန္းမွတ္တမ္းျပဳတင္ရစ္ခဲ့တဲ့ I have a dream မိန္႔ခြန္းကိုေျပာဆိုခဲ့ၿပီး တက္ေရာက္လာသူမ်ားနဲ႔ သတင္းေပးပို႔ခ်က္မ်ားမွ မိန္႔ခြန္းနား ေထာင္ရသူမ်ားရဲ႕ တခဲနက္ေထာက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကို ရရွိခဲ့ေတာ့တယ္။

ဒီေနာက္ပိုင္း ထင္ရွားတဲ့ လႈပ္ရွားမႈတခုက ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ မတ္လ (၇) ရက္ေန႔မွာ အလ္ဘားမားျပည္နယ္ ဆဲမာၿမိဳ ႔ (Selma) မွ ေမာက္ဂိုမာရီၿမိဳ႕ ေတာ္ကို လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ရပိုင္ခြင့္မ်ားအတြက္ ေဒါက္တာကင္းမပါဝင္တဲ့ အၾကမ္းမဖက္လႈပ္ရွားသူ (၆၀၀) ခန္႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္း လမ္းေလွ်ာက္ပြဲမွာ လူျဖဴအာဏာပိုင္မ်ား နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္တိုက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ ဆႏၵျပသူအမ်ားအျပား ထိခိုက္ဒဏ္ရာရ ေသြးေခ်ာင္းစီးခဲ့တဲ့ေန႔ ျဖစ္တယ္။ ေဒါက္တာကင္းအေနနဲ႔ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္း၏ အၾကမ္းဖက္တားျမစ္မႈကိုရႈတ္ခ်ၿပီး သူကိုယ္တိုင္ ဒုတိယအႀကိမ္နဲ႔ တတိအႀကိမ္တို႔ကိုဦးေဆာင္ၿပီး အာဏာပိုင္ စစ္တပ္၊ ျပည္နယ္တပ္ဖြဲ႔၊ အထူးေထာက္လွမ္းေရးအင္အားတပ္ဖြဲ႔မ်ား တားျမစ္ ပိတ္ပင္ထားတဲ့ၾကားမွ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ ၿမိဳ ႔ေတာ္ကို အေရာက္ခ်ီတက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ၿမိဳ ႔ေတာ္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ခ်ီတက္ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ အစိုးရရံုးစိုက္ ၿမိဳ ႔ေတာ္ခန္းမေရွ ႔မွာ “How Long, Not Long” မိန္႔ခြန္းကို ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ မွတ္သားဖြယ္ေျပာဆိုခ်က္တခုမွာ “သူတုိ႔တေတြက ေျပာတယ္ က်ေနာ္တို႔ ဒီေနရာကို မေရာက္ေစရဘူးတဲ့။ တခ်ဳိ ႔ကလည္းေျပာၾကတယ္။ က်ေနာ္တေတြရဲ႕ရုပ္ေလာင္းေတြပဲ ဒီေနရာကို ေရာက္လာလိမ့္မယ္တဲ့။ ဒါေပမဲ့ အခု က်ေနာ္တို႔ ဒီေနရာကို ေရာက္ရွိလာတာကို တကမာၻလံုး ျမင္ၾကပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔တေတြ ၾသဇာတိကၠမ ႀကီးမားလွတဲ့ အလ္ဘားမားျပည္နယ္အစိုးရရံုးေရွ႕ရပ္ၿပီးေျပာခ်င္တာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔တေတြကို ဘယ္သူဘယ္ဝါမွ ေနာက္ျပန္လွည့္သြား ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး” ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုေကာက္ႏုတ္ခ်က္ျဖစ္တယ္။
ေတာင္ပိုင္းေဒသမ်ားမွာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားရရွိလာၿပီးေနာက္ပိုင္း ေဒါက္တာကင္းနဲ႔ အၾကမ္းမဖက္ လႈပ္ရွားေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား အေမရိကန္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားကို သြားေရာက္စည္းရံုးလံႈေဆာ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ပထမဦးဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ခ်ီကာဂုိၿမိဳ႕ (Chicago) ျဖစ္ တယ္။ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ ႔မွာ ရံုးခန္းတခန္းဖြင့္ၿပီး ေဒသခံ ကြန္ျမဴနီတီအဖြဲ႔အစည္းတခုနဲ႔ ပူးတြဲၿပီး စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္ဆႏၵျပပြဲမ်ားကိုျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး လူျဖဴလူမဲ တန္းတူညီတူအခြင့္အေရးမ်ားကို ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၿမိဳ႕ခံမ်ား၏ ပူးေပါင္းေထာက္ခံမႈမရရွိဘဲ အၾကမ္းဖက္တိုက္ ခိုက္မႈမ်ားနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ၾကရတယ္။ တခုေသာ ဆႏၵျပပြဲမွ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ၾကသူ လူျဖဴတစု၏လက္ခ်က္ေၾကာင့္ ေဒါက္တာကင္း မ်က္ ႏွာ အုတ္ခဲက်ဳိးတခုထိမွန္ၿပီး ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိခဲ့တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မႈ ၿခိမ္းေျခာက္စာမ်ားကို ရရွိခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုး တက္ႂကြတဲ့ ၿမိဳ ႔ခံ လူမဲ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို တာဝန္လႊဲအပ္ၿပီး တျခားျပည္နယ္ေဒသမ်ားသို႔ သြားေရာက္ခဲ့တယ္။

အဲဒီကာလအတြင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရးကို တရွိန္ထိုးဆန္႔က်င္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ဗီယက္နမ္ကို တိုက္ခိုက္ေနခ်ိန္ ျဖစ္တယ္။ ေဒါက္တာကင္းအေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈကိုဆန္႔က်င္သူပီပီ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံအေရး ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္၊ တိုက္ခိုက္ေနမႈကို အျပင္းအထန္ရႈတ္ခ်ၿပီး၊ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ မိမိႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ျဖစ္ ပ်က္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနမ်ားကို ေျဖရွင္းလုပ္ကိုင္သြားဖို႔လိုေၾကာင္း၊ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ေငြေၾကး ကုန္က်၊ လူေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကပ်က္စီး၊ လူမဆန္၊ အဓိပၸါယ္မဲ့စစ္ပြဲကို အျမန္ဆံုးရပ္စဲဖို႔ စစ္ဆန္႔က်င္ေရး လူထုဆႏၵျပပြဲမ်ားကို တက္ ေရာက္ေျပာဆိုခဲ့သလို၊ စာေဆာင္းပါးမ်ားေရးၿပီး သူ႔၏ စစ္ဆန္႔က်င္ေရး ရပ္တည္ယံုၾကည္ခ်က္ကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ အစုိးရ အာဏာပိုင္တခ်ဳိ႕နဲ႔ မီဒီယာတခ်ဳိ႕က ေဒါက္တာကင္းအေနနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ ဗီယက္နမ္ကာကြယ္ေရးသမား၊ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူလို႔ စြပ္စြဲေျပာဆိုၾကတယ္။ လူသားအားလံုး တန္တူညီတူ လူ႔အခြင့္အေရးရရွိေရးအတြက္ အၾကမ္းမဖက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနည္းနဲ႔ တုိက္ပြဲဝင္ လႈပ္ရွား ခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာကင္းကို ကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ ခ်ီးေျမႇာက္ခဲ့တယ္။




၁၉၆၈ ႏွစ္ကာလမွာ ဆင္းရဲသားလူထုအတြက္ စည္းရံုးလံႈေဆာ္မႈ လူထုဆႏၵျပပြဲမ်ားကုိ ဦးေဆာင္တုိက္ပြဲဝင္ခဲ့တယ္။ ဝါရွင္တန္ဒီစီနဲ႔ ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ၿမိဳ ႔နယ္မ်ားကို သြားေရာက္ၿပီး ဆင္းရဲသားလူထုမ်ားအား အစိုးရအေနနဲ႔ ေထာက္ပံ့ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္လုပ္ကိုင္ေပးသြားရန္ တုိက္တြန္းေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ ေန႔ညရက္ဆက္ တၿမိဳ႕ဝင္ တၿမိဳ႕ထြက္ ႏိုင္ငံတဝွမ္း လူမဲနဲ႔ အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈခံေနရတဲ့ လူမ်ဳိးစုမ်ား ဖိႏိွပ္မႈေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ေရး၊ တန္တူအခြင့္အေရးမ်ား ရရွိေရး၊ ဆင္းရဲမႊဲေတမႈ ပေပ်ာက္ေရး စတဲ့ လံႈေဆာ္လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ေနရင္ တႏၷစီျပည္နယ္ (Tennessee) မန္ဖိစ္ၿမိဳ ႔ (Memphis) ရွိ လူမဲ ျမဴနီစပယ္သန္႔ရွင္းသမားမ်ား ဆႏၵျပသပိတ္ေမွာက္ပြဲကို သြားေရာက္အားေပးေထာက္ခံၿပီး ၁၉၆၈ ဧၿပီလ (၃) ရက္ေန႔မွာ ေတာင္ထိပ္ေပၚကို က်ေနာ္ေရာက္ခဲ့ဘူးတယ္ (I have been to the mountaintop) မိန္႔ခြန္းကို ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ ဒီ မိန္႔ခြန္းက သူ႔ရဲ႕ေနာက္ဆံုး မိန္႔ခြန္းျဖစ္မယ္ဆိုတာကို ဘယ္သူမွ ေမွ်ာ္လင့္မထားခဲ့ေပမယ့္ သူ႔ေျပာဆိုခ်က္ထဲမွာ “က်ေနာ္ ဒီကိုေရာက္ရွိလာခဲ့တယ္။ တခ်ဳိ ႔ေတြ က်ေနာ္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ၾကတယ္။ လူျဖဴတခ်ဳိ႕က ဘာျဖစ္သြားမယ္ ဘာညာဆိုၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္ေျပာဆိုၾကတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ ဘာျဖစ္မယ္ဆိုတာကေတာ့ က်ေနာ္မသိဘူး။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေရွ႕ ဆက္ ခရီးၾကမ္းႀကီးကို ဆက္ေလွ်ာက္ရအုန္းမယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ ဒိကိစၥကို သိပ္ဂရုစိုက္ အေလးမထားဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆုိေတာ့ က်ေနာ္ ေတာင္ထိပ္ကိုေရာက္ခဲ့ၿပီးၿပီ။ က်ေနာ္လည္း အားလံုးလိုလို ဘဝကို အသက္ရွည္ရွည္ ျဖတ္သန္းခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ အသက္ရွည္ေနႏိုင္ေရးကို က်ေနာ္ စိတ္မဝင္စားပါဘူး။ က်ေနာ္အေနနဲ႔ ဘုရားသခင္ရဲ႕အလိုေတာ္အတိုင္း လုပ္ေဆာင္သြားခ်င္ပါတယ္။ ဘုရားသခင္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ကို ေတာင္ထိပ္ကိုသြားခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္ထိပ္ကေနၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာတဲ့ ႏိုင္ငံသစ္ ကို က်ေနာ္ေတြ႔ရပါတယ္။ က်ေနာ္ ခင္မ်ားတို႔နဲ႔ အဲဒီေနရာကို အတူေရာက္ရင္ ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီည ခင္မ်ားတုိ႔ကို က်ေနာ္သိေစခ်င္တာက က်ေနာ္တို႔တေတြ ဒီနယ္ေျမသစ္ကို ေရာက္ရွိၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီအတြက္ က်ေနာ္ ဒီည အထူးဝမ္းသာေပ်ာ္ရြင္ပါတယ္။ တျခားဘာမွ စိုး ရိမ္ေၾကာင့္ၾကမေနပါဘူး။ ဘာကိုမွလည္း မေၾကာက္တဲ့လူတေယာက္ပါ။” ေျပာဆိုခဲ့တယ္။
သူ႔ေျပာဆိုခဲ့တဲ့ စကားအရိပ္နမိတ္အတိုင္း ေနာက္တရက္ ဧၿပီလညေနပိုင္း ၆ နာရီ တမိနစ္အခ်ိန္ သူတည္းခိုရာ ေလာ္ရိန္းေမာ္တယ္ (Lorraine Motel) ဒုတိယထပ္ လသာေဆာင္မွာ ညေနစာသြားစားဖို႔ လာေရာက္ေခၚမယ့္သူကိုေစာင့္ေနတုန္း လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္သူ ပစ္ခတ္ လိုက္တဲ့ ေသနတ္ဒဏ္ရာရရွိၿပီး စိန္႔ဂ်ဳိးဆက္ေဆးရံုမွာ ေသဆံုးသြားခဲ့တယ္။ ေသဆံုးခ်ိန္မွာ အသက္ (၃၉) သာရွိေသးေပမယ့္ ေဆးမွတ္ တမ္းအရ သူ႔ ႏွလံုးသားအသက္က အသက္ (၆၀) ေက်ာ္ လူႀကီးတေယာက္အရြယ္ ရွိေနတယ္။ ေဒါက္တာကင္း လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခံရေၾကာင္း သတင္းထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ ဝါရွင္တန္ဒီစီ၊ ခ်ီကာဂုိ၊ ေဘာ္တီမိုး ၿမိဳ႕မ်ားစြာမွာ ဆူပူအၾကမ္းဖက္တံု႔ျပန္႔မႈမ်ား ျဖစ္ပြါးခဲ့တယ္။ ေဒါက္တာ ကင္း၏ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသမားမ်ားက အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပၾကဖို႔ကို ေမတၱာရပ္ခံၾကတယ္။



က်ေနာ္တို႔ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလို ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ဘုန္းႀကီးေသာ္လည္း အသက္မရွည္ခဲ့သူ ေဒါက္တာ မာတင္လူသားကင္းကို အိႏိၵယေခါင္းေဆာင္ႀကီး မဟတၱမ ဂႏီၶ လို အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသမားႀကီးတဦး အျဖစ္ အေမရိကန္ျပည္သူလူထု နဲ႔ ကမာၻသူ ကမာၻသားမ်ားက ဂုဏ္ျပဳၾကၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနည္း ဆက္လက္ရွင္သန္ေနတာကို က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ယေန႔ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္သည္။

တခ်ိန္က သူနဲ႔ အၾကမ္းမဖက္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တုိက္ပြဲသူရဲေကာင္မ်ား၏ ႀကိဳးပမ္းလႈပ္ရွားမႈ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အိမ္မက္ေၾကာင့္ ယေန႔ အေမရိ ကန္သမုိင္းမွာ ထင္ရွားတဲ့ လူမဲ စစ္ဦးခ်ဳပ္ ကိုလင္းပိုေဝါလ္ (Colin Powell)၊ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ကြန္ဒါလီဇာရိုက္စ္ (Condoleezza Rice) နဲ႔ သမၼတ ဘာရက္အုိဘားမား (Barack Obama) တို႔ ႏိုင္ငံေတာ္တာဝန္၊ တိုင္းျပည္နဲ႔ ျပည္သူ႔အက်ဳိးမ်ားကို တန္တူညီတူ မဲပိုင္ေပးခြင့္၊ ရပိုင္ခြင့္မ်ားနဲ႔ ျပည့္ဝတဲ့ဒီမုိကေရစီစနစ္ေအာက္မွာ ထမ္းရြက္ရယူႏိုင္ခဲ့တာကို သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမ်ားေပၚမွာ ေတြ႔ျမင္ေနရပါၿပီ။ မၾကာေသး ခင္ကပဲ ဝါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္ရွိ ထင္ရွားတဲ့ လူျဖဴေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဂုဏ္ျပဳထားတဲ့ အထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အံု၊ ေမာ္ကြန္းရုပ္တု ေတြၾကားမွာ ေဒါက္တာမာတင္လူသားကင္းအား ဂုဏ္ျပဳေသာအထိမ္းအမွတ္ ေက်ာက္ရုပ္တုႀကီးနဲ႔ ပန္းျခံကို ဖြင့္လွစ္ခဲ့တယ္။

ဒီအပတ္ ေဒါက္တာမာတင္လူသားကင္းေမြးေန႔အား ဂုဏ္ျပဳေသာ ရက္ရွည္ရံုးပိတ္ရက္မွာ ပူဇာစ ပူဇေနယ်ာနံ – ပူေဇာ္ထုိက္သူ ပုဂၢိဳလ္မွန္ တုိ႔ကို ပူေဇာ္ရျခင္းသည္လည္း မဂၤလာမည္၏ ဆိုစကားအတိုင္း ဒီေဆာင္းပါးေလးနဲ႔ ပူေဇာ္ထိုက္သူ က်ေနာ္ေလးစားေသာ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသမားႀကီး ေဒါက္တာမာတင္လူသားကင္း ဂ်ဴနီယာကို ဂုဏ္ျပဳပူေဇာ္လိုက္ပါတယ္။

မွတ္ခ်က္ ။ ။ လူမဲမ်ားကို လူမဲ (black)၊ အာဖရို အေမရိကန္ (Afro-American) လို႔ ေခၚဆိုျခင္းက သင့္ျမတ္ၿပီး၊ အေစာပိုင္း အသားအေရာင္ ခြဲျခား၊ ေက်းကၽြန္ကာလအတြင္း နာမ္ႏွိမ္ေခၚဆိုခဲ့တဲ့ နီဂရို (Negro)၊ နစ္ဂါ (Nigger) လို႔ ေခၚဆိုျခင္းကို ယခုအခ်ိန္မွာ တရားဥပေဒအရ အေရးယူႏိုင္သည္။
အေမရိကန္ လူမဲသမိုင္းနဲ႔ Civil Rights လႈပ္ရွားမႈအေၾကာင္း ဖတ္မွတ္ေလ့လာသင့္တဲ့ စာအုပ္မ်ားမွာ …
Frederick Douglass’s Narrative of the Life of Frederick Douglas
W. E. B. Du Bois’s The Souls of Black Folk
Brook T. Washington’s Up From Slavery
Martin Luther King Jr.’s Why We Can’t Wait and Stride toward Freedom
Malcolm X’s The Autobiography of Malcolm X

ဇာဝါရီ
ဇန္န၀ါရီ ၁၉၊ ၂၀၁၂

2 comments:

  1. ေလးေလးစားစား ဖတ္သြားပါတယ္ဗ်ာ။ မွ်ေ၀ေပးတာအတြက္လည္း ေက်းဇူးပါ။
    ခင္မင္ေသာ.....
    သတုိး

    ReplyDelete
  2. သူလည္း သူရဲေကာင္းပဲ


    ေမာင္ဘႀကိဳင္

    ReplyDelete